Zomerproblemen met Koi

koi-zomer-maandenEr zijn verschillende oorzaken waarom in de zomer ondanks de goede condities toch nog problemen ontstaan.
Ook in deze periode vinden we in de top vijf van voorkomende ziekten, weer de volgende parasieten: Trichodina, Costia, Witte stip, Chidonella en wormen.
Verder komen ook steeds meer bacterieproblemen voor in de warmere maanden. De belangrijkste oorzaken voor de ziekten zijn:

  • hogere temperaturen
  • wisselingen of aanvullingen in het visbestand zonder quarantaine
  • te korte quarantaineperiodes bij de dealers na transport
  • slechte kwaliteit voer
  • slechte waterkwaliteit

Evenals bij het ontstaan van ziekten in het voorjaar, heb je hier zelf een invloed op.
Punt voor punt zullen we genoemde oorzaken voor de ziekteproblemen bespreken en aangeven welke invloed je hier zelf op hebt.

Hogere temperatuur

Niet alleen de weerstand van de Koi maar ook de activiteit van de parasieten/bacteriën ligt op een hoger niveau bij de hogere zomertemperaturen.
Situaties van stress zullen de weerstand ook in de zomer verminderen, terwijl de parasieten actiever zijn.
Gevolg is dat een ziekte zich in de zomermaanden onder stresscondities sneller zal ontwikkelen.
Onder normale condities is de weerstand van de Koi in de zomermaanden (watertemperatuur 15-22°C) voldoende om parasieten te weerstaan.
Ten aanzien van bacteriën ligt het verhaal iets anders.
Een aantal van de bacteriesoorten vormen juist bij hogere temperaturen een probleem.
Een bekend voorbeeld hiervan is de gatenziekte veroorzaakt door Aeromonas salmonicida (ook wel Furunculosis genoemd).
Deze ziekte uit zich met name (onder stresscondities) bij temperaturen van 22°C en hoger.
Duidelijk moet inmiddels wel zijn dat stresscondities te alle tijden vermeden moeten worden en zeker in de zomermaanden omdat dan de ontwikkeling van de ziekten zeer snel gaat.
Te laat waar nemen/ingrijpen kan dan al verlies van één of enkele Koi betekenen.

Visbestanden wijzigen zonder quarantaine

Elk voorjaar en zomer brengt het nieuwe aanbod bij de dealers een verleiding met zich mee om nieuwe Koi te vervangen of er een paar bij te kopen. Vaak worden deze direct toegevoegd aan het bestaande visbestand na aankoop. Er kunnen nu drie dingen gebeuren:

      • Niets; de nieuwe Koi doet het goed en draagt geen ziektekiemen over op het bestaande bestand en andersom vindt ook geen overdracht van ziektekiemen plaats;
      • De nieuwe Koi is/wordt binnen enkele weken zichtbaar ziek; de Koi was bij aankoop al besmet maar vertoonde nog geen afwijkingen of de nieuwe Koi is niet bestand tegen de aanwezige hoeveelheid parasieten in de vijver terwijl het oude bestand hiermee in evenwicht leeft;
      • Het oude bestand wordt na introductie van de nieuwe Koi ziek; nieuwe Koi kunnen ziektekiemen introduceren die niet al aanwezig zijn in het huidige evenwicht, of ze kunnen het evenwicht verstoren ten gunste van de ziektekiemen. In de meeste gevallen is/wordt de nieuwe Koi ook ziek.

Elke keer als je nieuwe Koi introduceert in je vijver bestaat dus de kans dat er een ziekte ontstaat. Er zijn verschillende manieren om dit risico tot een minimum te reduceren:

      • Koop Koi waarvan je zeker weet dat ze een quarantaineperiode in Nederland achter de rug hebben (2-3 weken); in de meeste gevallen zijn de Koi dan behandeld tegen vrijwel alle veelvoorkomende parasieten;
      • Zorg bij je thuis voor een quarantainesysteem om de Koi de overgang naar je eigen vijver te laten ondergaan.
        Vul het quarantainesysteem meer en meer met water uit de vijver waar de Koi uiteindelijk in terecht komt om zodoende te kijken of de nieuwe Koi ofwel zelf een ziekte met zich meedraagt ofwel ziek wordt van het bestaande vijverwater.
        Indien er zich na ongeveer vier weken geen problemen hebben voorgedaan en de nieuwe Koi minimaal drie weken in het vijverwater hebben vertoeft, kun je de nieuwe aanwinst overzetten naar de vijver;
        indien er zich wel ziekteproblemen voordoen kun je deze in het quarantainesysteem behandelen.
      • Als je geen quarantainesysteem hebt, kun je de nieuwe Koi dompelen om parasieten te doden. In dit geval kun je een dompelbehandeling van 20 minuten in een zoutoplossing (20 gram jodiumvrij zout per liter water en goed beluchten) uitvoeren of een dompelbehandeling van 4 minuten in een kaliumpermanganaat oplossing (1 gram op 10 liter water en goed beluchten).
        De eerste dompeling is effectief tegen wormen, Trichodina, Costia en Chidonella, maar niet tegen witte stip.
        De tweede behandeling is effectief tegen met name Trichodina en Costia.

Het is duidelijk dat het quarantainesysteem de voorkeur verdient boven dompelbehandelingen als voorzorgsmaatregel.

Te korte quarantaineperiode bij de dealer

De transportfase van de import Koi vormt tijdelijk een zware aanslag op de weerstand van de Koi. Gemiddeld zijn de Koi vanuit Japan zo`n 30 uur onderweg.
Om de Koi te laten herstellen van de reis, is een periode van twee tot vier weken (afhankelijk van het seizoen) noodzakelijk.
Als deze periode te kort is en de Koi wordt eerder verkocht/gekocht, bestaat de kans dat de Koi nog een ontwikkelende parasietenaantasting met zich meedraagt terwijl de weerstand nog op een laag niveau staat.
Deze kan dan worden overgedragen op de bestaande populatie van de Koi liefhebber.
Bij aankoop van de Koi is het dus altijd raadzaam om na te gaan of de quarantaineperiode bij de dealer voldoende lang is geweest.
Reserveren biedt dan vaak nog een mogelijkheid om de specifieke Koi op een later en beter tijdstip op te halen.

Chagoi-koi

Slechte voeding

Zoals uit voorgaande onderdelen blijkt, is de weerstand van de Koi een van de belangrijkste wapens tegen ziekten.
Het functioneren van deze weerstand is sterk afhankelijk van het voer dat wij de Koi geven.
Voer met weinig vitaminen zal zeker tot een verlaagde weerstand leiden.
Met uitzondering van de vitaminen is vaak zeer gebrekkig vermeld hoe het voer is opgebouwd.
Bij de aankoop van voer in relatie tot ziekten moet men letten op de volgende onderdelen:

      • Is het geschikt voor het jaargetijde (wheat germ voer voor koudere periodes en eiwitrijke/groeizame voer voor de zomerperiode);
      • Bevat het voldoende vitaminen (in veel gevallen staat dit gespecificeerd op de verpakking; zie ook tabel);
      • Bevat het voer nog andere toevoegingen die de weerstand verhogen (bijv. spirulina en/of ß-glucanen);
      • Let op de houdbaarheidsdatum en koop geen doorzichtige verpakkingen (licht breekt vitaminen af!)

Stresscondities, wat zijn dit nu eigenlijk?

Het begrip stresscondities hoor je vaak en is ook al verschillende malen in dit artikel vermeld.
Maar wat wordt hier nu precies onder verstaan?
Met stress bij Koi wordt bedoeld dat de weerstand van de vis is verminderd door slechte omgevingsfactoren.
De slechte omgevingsfactoren die leiden tot stress zijn o.a.:

      • Lang transport (leidt veelal tot giftig water, denk aan ammoniak/nitriet en tot zuurstofgebrek in de transport zak).
      • Slechte waterkwaliteit in de vijver; giftig water door nitriet en ammoniak of andere gifstoffen, schommelende pH waarden (te lage KH), langdurig gebrek aan calcium (te lage GH).
      • Sterk wisselende watertemperaturen (zie ook voorjaarsartikel).
      • Sterk wisselende waterkwaliteit (te snel overzetten naar ander water, ondanks dat dit ook goed water kan zijn).
      • Achter de vissen aanjagen om wat voor reden dan ook.
      • Verstoren van winterrust (kan leiden tot hartstilstand).
      • Gebrekkig voer (te oud of te weinig vitaminen).

Het betreft hier veelal omgevingsfactoren waar je zelf als Koi liefhebber de meeste invloed op hebt.
De enige factor die je niet in de hand hebt is de transportfase bij import koi.
Door een voldoende lange quarantaineperiode bij de koidealer en eventuele behandelingen tegen parasieten is ook deze stressfactor te beheersen.
Teneinde de weerstand van de vis op een zo hoog mogelijk niveau te houden moet men te allen tijde proberen deze stresscondities te vermijden.

Toch nog ziekteproblemen:

Ondanks dat alle voorzorgsmaatregelen zijn genomen, kunnen zich toch nog problemen voordoen.
Belangrijk is dan om de problemen tijdig te onderkennen en een goede diagnose te laten stellen zodat je een gerichte bestrijding uit kunt voeren.
De belangrijkste kenmerken van de vis waarop men moet letten zijn in het voorjaarsartikel opgesomd. Wanneer je afwijkingen in het gedrag van je vissen opmerkt, is het belangrijk om zowel de waterkwaliteit te (laten) controleren op ammoniak en nitriet. Ook is het aan te raden om een vis te laten onderzoeken op parasieten via microscopisch onderzoek.
Bij bacterieaantastingen is het raadzaam om vast te laten stellen welk middel werkzaam is tegen de bacterie alvorens allerlei preparaten toe te gaan passen.
Door de snelle veranderingen in de bacteriestammen komt ongevoeligheid voor gangbare preparaten veelvuldig voor en kan kostbare tijd verloren gaan door toepassing van niet werkzame middelen.